Hoşgeldin NBA !

Nasıl başlasam bilemedim yazıya. Bu bloga en keyif alarak yazdığım yazı olabilir bu. Lokavt bitti NBA'de. Tam 149 gündür NBA denince akla ilk basketbol gelmesi gerekirken, lokavt, hukuk ve ekonomi üçlüsü canlanmaya başlamıştı insanın aklında. Neyse ki bu da, bugün sabah saat 11 sularında yapılan basın toplantısıyla "Anlaştık !" diyerek bitti. 

Hatırlanacağı gibi 14 Kasım'da yani David Stern'ün "Ya BRI'de %50-%50'yi kabul edin ya da bundan sonraki teklifimiz %47'den başlayacak ve şartlar daha ağır olacak." resti, NBPA'ın kendini lağv etmesi, olayın mahkemeye taşınacağını ve sürecin çok daha uzayacağı ve çıkmaza gireceğini gösteriyordu. Hatta sezon gitmişti bile çoğu kişiye göre. Fakat 99 lokavtında olduğu gibi yine gizli görüşmeler yapıldığı söyleniyor. Lokavtın bitmesinde anahtar rolü, bu etken oynadı çok büyük ihtimal. 

Görüşmeler geçtiğimiz Salı günü tekrardan başlamış ve Çarşamba günü de devam etmişti. Cuma günkü görüşmelerin aslında çok kritik olduğu söyleniyordu ama açıkçası hep aynı muhabbet döndüğü için ben yine bir şeyin değişeceğini düşünmüyordum. Lokavt görüşmelerinde rekor süre 1 Temmuz'dan beri 16 saat. Geçtiğimiz gece de yaklaşık 15 saatlik bir görüşmeden sonra olaya nokta kondu. Aslında bu 15 saatten sonra  benim beklediğim açıklama "Anlaştık." yerine "Little Progress Made After 15 Hours" şeklindeydi. Neyse,  buna göre, bu sezon 66 maç üzerinden oynanacak ve 25 Aralık'ta yani Christmas'ta başlayacak. Hazırlık kampı ve offseasonın başlangıcı da 9 Aralık olarak açıklandı. Aslında lig, yaklaşık 2 aylık bir gecikme ile başlayacak olsa da bir takımın oynayacağı maç sayısı sadece 16 eksik olacak. Bu da aslında güzel bir haber biz izleyiciler için. Tek soru işareti, zaten ağır tempoda geçen NBA'in, daha ağırlaştırılmış şekli oyuncuları nasıl etkileyecek? Özellikle yaşlı takımların sıkıntı yaşayacağını düşünüyorum.

Lokavt görülmelerinin kazananı NBA Yönetimi ve Takım Sahipleri şüphesiz. Oldukça karlı ayrıldılar görüşmelerden. BRI'de karşı taraftan % 7 pay almak ciddi bir miktar, BRI'nın 3,7 milyar $ olduğunu düşününce. Fakat sonuçta, NBA'in "Son teklifimizi kabul etmezseniz, bir daha bundan yok, %47'den başlayacak her şey." tehditi ve Oyuncular Birliği'nin lağv edilmesinden sonra NBA'den de şık bir geri vites geldi. Yaptıkları blöf müydü bilinmez tabii ki ama burada 2 tarafında ortak paydasının basketbol olmasının yanında, diğer bir ortak paydanın para olduğu da çok net. Basketbol oynanmadan bir yılın geçirilmesi, 2 taraf için de en son düşünülmesi gereken şeydi.

Lokavt bitti, anlaşma yapıldı diyoruz ama nedir bu yeni Collective Bargaining Agreement (CBA)'in detayları, madde madde inceleyelim:

• Basketball Related Income (BRI)'dan  başlayalım. Yeni BRI paylaşımında oyuncuları alacağı miktar % 49 ile % 51 arasında değişecek. Alacakları BRI'da her sene belli bir yıllık artış olacak. Eğer beklenenden fazla bir gelir artışı olursa, oyuncular bu fazla miktarın % 60,5'ini de alacaklar. Gelirler beklenenden az olursa, oyuncuların payından % 60,5 kesinti yapılacak.

• Eğer bir takım lüks vergisi ödemiyorsa, Full Mid-Level hakkı olacak ve böylece her sene 5 milyon $ ödeyebileceği ve 4 yıllık anlaşma yapabileceği bir istisna olacak.

• Capin üzerinde olan takımlar ise, Mid-Level'ı ancak 3 milyon $ ve 3 yıl üzerinden önerebilecek.

• Yeni bir exception kuralı geldi. Sadece salary cap sınırının altındaki takımlara tanınacak bir hak ve 2,5 milyon $ değerinde olacak. Bu takımlar full mid-level ve bi-annual exceptionlarından yararlanamayacak. Bu kuralla beraber, takım capini yazın yaptığı hamleler ile doldurursa ek olarak 2,5 milyon $ değerinde ve 2 yıl olmak üzere kontrat önerebilecek.

• Ayrıca salary cap 2 yıl için 58 milyon $ olacak ve takımlar ilk 2 yıl bu capin %85'ini ödemek zorunda. 3. yıl ise %90'a çıkıyor bu oran.

• En büyük tartışma konularından biri ise, Lüks Vergisi olayının şekillenmesiydi. Buna göre Lüks Vergisi , şu şekilde hesaplanacak:

          Eğer bir takım;

          - 0 - 5 milyon $ arasında aşarsa, aştığı  her 1 dolar için 1.50 $,

          - 5 - 10 milyon  $ arasında aşarsa, aştığı her 1 dolar için 1.75 $,

          - 10 - 15 milyon $ arasında aşarsa, aştığı her 1 dolar için 2.50 $,

          - 15 - 20 milyon  $ arasında aşarsa, aştığı her 1 dolar için 3.25 $ ödemek zorunda.
20 milyon $'ı geçenler ise - örneğin Dallas Mavericks - geçtiği her 5 milyon $'da dolar başına 0.50 $ daha fazla ödeyecek. Ek olarak arka arkaya 5 yılın, 4'ünde lüks vergisi ödeyen takımları cezaları daha ağır olacak

• Yeni CBA ile getirilmek istenen Carmelo Anthony Kuralı ise olmayacak. Aslında bu kural ile amaç, geçtiğimiz sezon Carmelo Anthony gibi isimlerin, takımına baskı yaparak istediği takıma gitmek için, takımının gönüllü olmamasına rağmen takasa zorlamasını engellemekti. Hatırlanacağı üzere Carmelo geçen sezon biten kontratını Nuggets'a dayatarak Knicks'e gitmek istediğini belirtmiş ve Nuggets extend-and-trade yoluyla ilk önce Carmelo ile sözleşme yenilemiş daha sonra da takas etmişti. Bu kuralla bu engellenecekti ama olmadı. Yani 2012 yazında FA olacak oyunculardan Dwight Howard, Deron Williams ve özellikle Chris Paul'ü (Knicks) gibi isimleri başka takımlarda görme ihtimalimiz var.

• Yeni CBA'le beraber her takıma Amnesty Clause verilecek. Bu kuralla beraber, her takım istediği 1 oyuncusunu serbest bırakma hakkına sahip olacak. Serbest bırakılan oyuncunun kontratı, takımın salary capinde de görünmeyecek ama oyuncu takımından parasını alacak. Yani takım, oyuncunun kontratını satın alacak. Bu konu ile ilgili Orkun Çolakoğlu'nun çok güzel bir yazısı var. Tavsiye ederim.

• Biraz da kontratla alakalı şeylere değinelim. Bird haklarını alan bir oyuncunun, imzalayacağı maksimum kontrat süresi en fazla 5 yıl, Bird haklarına sahip olmayan bir oyuncunun yapacağı kontrat uzunluğu en fazla 4 yıl. Eski CBA'de bu uzunluklar 6 ve 5 yıl şeklindeydi. Kontratların yıllık artış oranları ise, Bird Hakları'nı kazanan bir oyuncu için % 7,5 (Eski CBA'de % 12,5'tu), Bird hakkı olmayanlar için % 4,5.

• Çaylak kontratlarında ve minimum kontratlarda herhangi bir azalma olmayacak, aynı kalacak. Takım sahipleri % 12 azalma talep ediyorlardı, özellikle buna çok tepki gösterilmişti.

• Sınırlı serbest oyuncular için bilindiği gibi Qualifying Offer imzalıyor. Buna göre, kontrat yaptığı takımın verdiği ücreti eski takımı karşılayabiliyorsa takımında kalmaya devam ediyor. Bunun için takımına verilen süre eski CBA'de 7 gündü, yeni CBA ile beraber bu süre 3 güne çekildi.  

• Bilindiği gibi, bazı takaslarda girdi çıktı dengesinin kullanılabilmesi için belli bir miktar para transferi de yapılabiliyor. Yeni CBA'e göre takasta bir takımın kullanabileceği maksimum para miktarı, 3 milyon $.

• Maksimum kontratlar aynı kaldı fakat bir yerde değişiklikler var ve takımın salary capinin %30'una eşit olacak. Yalnız bu kuralın geçerli olabilmesi için bazı şartlar yerine getirilmesi gerekiyor. Çaylak kontratı boyunca bir oyuncunun MVP seçilmesi ya da 2 kez All-Star olması veya en az 2 kez En İyi 5'e seçilmesi gibi. Amaç, superstar bir oyuncuya diğer takımlardan daha fazla verir durumda olmak ve küçük pazar takımlarının en önemli oyuncusunu, büyük marketlere kaptırmasını önlemek. Bu kuralın adı da Designated Player Exception olarak geçiyor.

• İlk 2 yıldan sonra capin 4 milyon $ üzerinde olan takımlar, kadrolarına sign-and-trade ile oyuncu katamayacaklar. Örnek vermek gerekirse; Warriors 2004 yazında Erick Dampier ile 6 yıl 73 milyon $'lık kontrat yapmış ve Mavericks'e takas etmişti. Bu kural o zamanlar geçerli olsaydı, Dampier'ın yolu Dallas'a belki de hiç düşmeyecekti. Ayrıca sign-and-trade ile alınan oyuncuların da kontratları 4 yıl ile sınırlı kalacak. 

• Ek olarak bir de extension-and-trade kontratları var. Eğer oyuncunun kontratı biterken extension imzalayıp takas edilecekse, bu kontrat uzatma maksimum 3 yıl oluyor ve % 4,5 maaş artışı olacak. Eğer daha fazla değer için imzalanırsa, ilk 6 oyuncu takas edilemeyecek. Ya da bir takım oyuncuyu takas yoluyla elde etmişse, 6 ay boyunca boyunca bu yıl ve maaş artışı ile kontrat uzatamayacak.

Yeni anlaşmada öne çıkan detaylar bu şekilde. Ancak CBA öyle uyuz bir şey ki her muhabbeti buraya yazmak çok zor. NBA.com'da belge şeklinde mevcuttu, NBA'in son önerdiği ettiği teklif. Oyuncular o teklifi red ettiği için mutlaka değişiklikler vardır ama aşağı yukarı o ayardadır sanıyorum. Zaten yine önümüzdeki günlerde daha detaylı şekilde öğrenebiliriz içeriğini. Tabii bir anda bunları anlayabilmek güç. Önümüzdeki dönemlerde örneklerini gördüğümüzde, her şey daha net olacaktır.

Yeni CBA 10-12 gün içinde imzalanacak ve 10 yılı kapsayacak. 6. senenin sonunda opsiyon hakkı var. Yani kısaca en az 6 yıl lokavt lafı duymayacağız. Bu kadar CBA, lokavt falan yeter artık zaten. Basketbola dönme vakti çoktan geldi. 5 ay boyunca 990 maç olacak ve 25 Aralık'ta açıyoruz sezonu. 3 maç var ilk gece, hepsi de baba maçlar; Celtics @ Knicks, Heat @ Mavericks, Bulls @ Lakers. Başlasın artık uykusuz geceler, hoşgeldin NBA !

Not: CBA maddelerini yazarken bazı yerlerde ufak tefek eksiklik ve yanlışlıklar vardı. Bunları düzeltmemi sağlayan Yunus Akaltan'a teşekkür ederim.

Video: 15 saatin ardından yapılan basın toplantısı.